Mediteren @ Wat Doi Suthep

Drie weken mediteren. 'Waarom?', werd me vaak gevraagd. En dat varieerde van: 'Interessant, maar waarom?' tot 'Ben je nou echt helemaal GEK geworden? Waarom?!?'.
De vraag heb ik vaker gekregen, en volgens mij is er veel onwetendheid over, in ieder geval over deze vorm. Dus, ik ben er eens goed voor gaan zitten. Zie hier, mijn (uitvoerige) poging om het wat te verduidelijken.

De motivatie om ooit eens te beginnen met mediteren was dat het vaak vrij lang duurde voordat ik in slaap viel; wat heb ik vandaag gedaan, wat moet ik morgen doen, enz. enz. enz. Na een tijd regelmatig gemediteerd te hebben ging dat aanzienlijk beter! Aangezien ik er baat bij heb, ben ik er mee door gegaan, heb me er meer in verdiept. Vaak las ik dat een intensieve cursus erg goed is. Dus, vandaar!

De bronnen zijn een paar boeken, youtube video's van een Canadese monnik, en uiteraard wat ik hier te horen heb gekregen. Daaruit heb ik gehaald wat ik het belangrijkste vind. Laten we het 'het evangelie van GJ' noemen...

Het klooster valt onder het theravada boeddhisme. Het mediteren is volgens de principes van Mahasi Sayadaw. Sleutelwoorden: vipassana, insight meditation, mindfulness.
De voordelen van (deze vorm van) meditatie zijn legio: je concentratie zal verbeteren, je wordt er rustiger van, je wordt meer bewust van je omgeving, je leert te accepteren, en merkt dat het leven continu aan verandering onderhevig is. Het verlangen naar vastigheid neemt af, want je realiseert je dat je daar niet gelukkig van kan worden. En dat verlangen, dat is de oorzaak voor hebzucht.

Nagenoeg al onze daden hebben tot doel om er wat gelukkiger van te worden; een nieuwe auto, een reep chocolade, dat lekkere biertje, goede muziek luisteren, een relatie hebben, enz enz.
Het is echter onmogelijk om hier gelukkig van te worden, alhoewel we dat wel vaak denken.

Neem nou die reep chocolade: als je daar gelukkig van zou worden, dan zou je nóg gelukkiger worden van twee repen chocolade (ok, dat klopt eigenlijk wel...), en haast intens gelukkig als je het de hele dag door eet! Maar niemand eet het de hele dag. Blijkbaar is het het oordeel in ons hoofd: op dit moment en in deze hoeveelheid vind ik het lekker. Het is dat oordeel dat je een gelukzalig gevoel geeft, de chocolade is slechts de aanleiding.

Of muziek; neem één van je meest favoriete nummers. Daar word je toch wel gelukkig van? Maar hoe vaak draai je die? Misschien één keer per week, de enthousiastelingen iedere dag, maar waarschijnlijk niemand draait dat ene nummer de hele dag door. En als je lekker ligt te pitten, en iemand zet dat nummer keihard aan, dan word je er zelfs ongelukkig van! Kortom; ook hier geldt dat het om het oordeel gaat; zo vaak, op dit tijdstip, op dat volume, als ik in de stemming ben, en dan geniet ik er van. Je wordt niet gelukkig van de muziek zelf. Anders zou je dat ene nummer continu kunnen luisteren.

Een andere redenatie waarom je niet van eerder genoemde zaken gelukkig kan worden; stel, je krijgt net te horen dat je ebola hebt, je had al tyfus, vorige week was je arm geamputeerd, en je vriendin gaat al jaren vreemd met je beste vriend én met de buurman. Weet je wat? Dan zet je gewoon een lekker muziekje op, pakt er een biertje bij, wat goede chocolade, koopt een mooie auto, en dan ben je weer gelukkig!
Gelukkig zijn, dat komt van binnen uit. Geen geld, auto, kinderen, eten, of wat dan ook kan je gelukkig maken, als je van binnen niet al gelukkig bent.
Ik denk dat mensen eigenlijk bedoelen dat ze blij worden van eerder genoemde zaken. Blij zijn is een kortstondig iets, gelukkig zijn spreidt zich uit over een langere periode. Je wordt niet gelukkig als je chocolade eet, want als ie op is, ben je dan ineens ongelukkig?

Een manier om je dit te realiseren is deze vorm van meditatie, je leert jezelf er namelijk beter door kennen, aangezien je helemaal op jezelf bent aangewezen. Alhoewel sommigen denken dat het zweverig is, is het verre van dat. Basaler kan zelfs haast niet! De basisvormen zijn staand, liggend, lopend en zittend mediteren, met de nadruk op de laatste twee. Waarom deze vier posities? Je brengt het merendeel van je leven al zittend, lopend, staand en liggend door. Als je je in al die posities kan concentreren en ontspannen, dan ga je heel wat gemoedelijker door het leven!

Bij zittend mediteren concentreer je je op de ademhaling: rising falling rising falling (concentratie). Waarom de ademhaling? Die is er namelijk altijd, en is ook veranderlijk. De ene keer diep, dan snel, oppervlakkig enz. Net zo veranderlijk als het leven zelf. Later kwamen er nog een hele hoop drukpunten bij waar je je ook op moet concentreren.

Uiteraard komen binnen luttele minuten de dagelijkse beslommeringen om de hoek kijken en denk je daar aan. Zodra je je dit realiseert (mindfulness) dan zeg je tegen jezelf: 'thinking thinking thinking' en gaat vervolgens weer terug naar de ademhaling. Het grote voordeel van alleen observeren en niet oordelen, is dat je je er vervolgens niet meer druk om maakt. Als het doel was om je alleen goed te kunnen concentreren, dan zou het inderdaad niet goed zijn. Maar mindfulness is ook belangrijk!

De hele wereld draait zo ongeveer om oordelen: dit is lekker en dat is vies, dit is mooi en dat is lelijk, dit vind ik leuk en dat niet. Het probleem van de leuke dingen in het leven, is dat het nooit genoeg is. Die reep chocolade; binnen afzienbare tijd heb je behoefte aan weer een nieuwe. Als je een mooie auto hebt, maar je buurman heeft een mooiere, dan wil jij een nóg mooiere! Met Apple is het nog duidelijker; de iphone 5 was ooit het summum, maar nu de 6 uit is MOET ik die hebben! De 5 is dan ineens minder.

Het oordelen heeft zelden een toegevoegde waarde: een auto hoeft niet mooi te zijn om je van a naar b te brengen. Eten heeft als doel je te voeden. Smaak is een fijne bijkomstigheid, maar verandert niets aan de voedingswaarde. Het is waarschijnlijk zelfs een nadeel; veel écht lekkere dingen zijn helemaal niet gezond. Als bier, chocolade, patat, suiker, vet, zout enz niet lekker zou zijn, dan zouden we een stuk gezonder zijn.
Vaak willen mensen je oordeel weten: is dat kopje met water nou half vol of half leeg? Maar hoe je het ook wendt of keert, het is en blijft een kopje met water.

Als je dingen alleen benoemt, zonder te oordelen, dan is bijvoorbeeld pijn niet meer dan dat. Pijn wordt pas erg na het oordeel; 'O ik ben zo zielig want dit doet pijn!'. In dat geval wordt het lijden. Pijn is onvermijdelijk, lijden is een keuze. Hoofdpijn is een mooi voorbeeld: het is een teken dat je het wat rustiger aan moet doen. Er is dus helemaal niets mis met hoofdpijn, totdat je er een pil tegen neemt. Op dat moment wordt het lijden; je bevestigt je aversie tegen de pijn. Het zou beter zijn om het gewoon te accepteren.
Met een intensieve meditatiecursus gaat er vroeg of laat (of vroeg én laat...) iets pijn doen. Tien uur per dag mediteren is je lichaam niet gewend. Het idee is dan dat je de pijn alleen als een sensatie ziet, zonder daaronder te lijden. Je moet de pijn als het ware wegdenken. De theorie klinkt overigens makkelijker dan de praktijk blijkt te zijn... (en een paracetamol is zo nu en dan best lekker!)

Er zijn wat regels die niet iedereen helemaal begrijpt. Zo mag ik hier geen levende wezens vermoorden, dus ook geen muggen (zijn er hier zat van!). Dan wordt er vaak geredeneerd; 'Het is toch maar een mug?'.
Het interessante is dat het niet om de mug gaat, maar om jou. Die mug zou toch wel een keer dood gaan (binnen tien dagen dacht ik). Het enige wat jij doet, is het enigszins bespoedigen. Maar als je waarlijk gelukkig wilt zijn, dan kan je beter geen agressie in je hebben. Een mug doden zonder agressie is echter niet mogelijk. Het is dus in je eigen belang om de mug te vangen, en buiten los te laten (kopje er overheen & papiertje er onder, gaat vrij makkelijk!). Het alternatief is om haar een feestmaal aan te bieden...

Een andere regel is 'No sexual misconduct.'.
Om de mede-mediteerders niet teveel te storen gebruikte ik het alarm van mijn telefoon om de sessies te timen. Dat ging dan zonder geluid, wel trillen, en die zat in mijn broekzak... Ik zal het nog eens navragen hoe ze hierover denken! :-)

Teveel eten kan natuurlijk niet! Een te volle buik is slecht voor de concentratie. Hun voorzorgsmaatregel: 'no eating after noon'.
Aangezien je het voor 12:00 binnen moet hebben, zaten we om 11:00 al aan de hoofdmaaltijd! Ik kan je een ding verzekeren; als je weet dat dat de laatste maaltijd van de dag is / je volgende over 20 uur, dan kan je aardig wat naar binnen schuiven! De lichamelijke activiteit is hier echter nihil. De heuvel op lopen (nog een flinke jongen!) van de slaapvertrekken naar de meditatiehal bleek nog de grootste inspanning te zijn. Als je niet zoveel energie verbruikt, dan hoeft er ook niet zoveel in. Na een paar dagen ben ik zelfs normale porties gaan eten. Valt best mee met hoeveel honger ik 's avonds had! Het eten was ook best te kanen; vegetarisch, niet al te pittig, maar daarvoor hadden ze apart nog wat gedroogde gemalen chilipepers staan. Alleen was het ontbijt vaak koud, terwijl je het warm verwacht; noodles, rijst, macaroni; ik eet het liever warm!
Achteraf kwam er commentaar van een Nederlandse vrouw die hier ook mediteerde: Je bent wel afgevallen hoor!
Daar gaan we weer... Al die moeite gedaan om aan te komen, vliegt het er in een paar weken weer van af. Kom maar op met de chocolade!

Je wordt hier best vrij gelaten. Alhoewel er een schema hangt, en er nog wat verplichtingen zijn zoals de dhamma talk en chanting, controleert er helemaal niemand of je er bij aanwezig bent en wat je verder doet. Sowieso is het een persoonlijk programma; je bepaalt zelf op welke dag je komt, en hoe lang je blijft (3-21 dagen). Vervolgens zijn er de adviezen over hoe lang je sessies zijn; dat begint op dag 1 met 15 minuten loopmeditatie, gevolgd door wederom 15 minuten zitmeditatie. Later wordt dat vanzelfsprekend meer. Een ronde is dan anderhalf uur (45 min lopen en 45 min zitten).

Het idee is dat je uiteindelijk in het dagelijkse leven continu mindfull bent. Hoe vaak staan we wel niet te dagdromen bij het afwassen, tanden poetsen, tijdens het werk, auto rijden, enz. Dan denk je aan het verleden, of aan de toekomst, maar zelden aan het hier en nu. Je leven vliegt al dagdromend voorbij!
Loopmeditatie is bedoeld als overgang tussen zitmeditatie en het dagelijkse leven. Je benoemt ook hier alles: (rechter voet) rising, moving, placing, (linker voet) rising, moving, placing, enz. Kortom; je concentreert je op wat je aan het doen bent. Des te langer het duurde, in des te meer onderdelen het werd opgesplitst, en dus des te langzamer je liep. Alsof het een wedstrijdje was wie het langzaamste kon lopen!
Uiteindelijk zou je ditzelfde principe ook moeten toepassen in het dagelijkse leven: gewoon concentreren op wat je op dat moment aan het doen bent. De leraar vergeleek het met auto rijden; dan denk je (als het goed is) ook niet aan wat er tien km geleden voor boom langs de weg stond, of wat er mogelijk over 13 km gaat komen. Je moet je gewoon concentreren op wat er op dat moment gebeurt, anders gaat het fout!

Bij de loopmeditatie begon ik altijd in het midden (van de breedte) van de mat. Aan het einde was ik echter altijd wat links uitgekomen! Ik heb lang nagedacht over wat de oorzaak zou kunnen zijn. Waarschijnlijk komt het doordat ik het grootste deel van de tijd op één been sta, en het dus om de balans gaat. Maar ik ben linksdragend, en heb daardoor flink wat gewicht aan die kant hangen! Misschien moet ik eens een contragewicht meenemen?

Die knakkers in de keuken doen waarschijnlijk goed hun best, maar toch had mijn lichaam zo nu en dan wat moeite met het in een fatsoenlijk tempo verteren van het door hun geproduceerde voedsel.
Ik was nèt begonnen aan mijn half uur wandelmeditatie;
Lifting (hiel), rising (hele voet van de grond), moving, placing.
Lifting, rising, moving, placing.
Hmmmm, misschien moet ik na deze ronde (incl een half uur zittend mediteren) maar even naar de wc (de heuvel weer af naar de slaapvertrekken).
Lifting, rising, moving, placing.
Lifting, rising, moving, placing.
Ok, laat ik na het wandelen gaan.
Lifting, rising, moving, placing.
Ah oh!
Lifting, rising, running running runniiiiiiiiiing!!!!
Zo, dat ging nog nèt goed!
Natuurlijk wel compleet mindfull met de billen tegen elkaar geknepen de heuvel af gerend...

Een grietje introduceerde nog enkele andere meditatie vormen: zon- en babbelmeditatie. Bij de eerstgenoemde zoek je eerst een plekje op in de zon. De bijbehorende houding is essentieel! Dit moet zijn; liggend op een bankje, leunend tegen een muur, of zittend op de trap. Zodra een ander persoon nadert kan de zonmeditatie naadloos overgaan in babbelmeditatie! Hierbij is de techniek om zo lang mogelijk nutteloze informatie uit te wisselen, totdat één van de twee er genoeg van heeft.
Fascinerend: dan ben je in Thailand in een meditatie centrum, en dan ga je vervolgens praten... Daar heb je nou net niets aan. Het kost energie, en levert veel stof tot denken op, terwijl concentreren het doel is. Mochten ze het hier beiden niet leuk vinden dan kom je in een negatieve spiraal terecht. Mocht de een fantastische ervaringen hebben en de ander niet, dan krijgt diegene daar verlangens naar en gaat misschien dingen forceren. Kan ze beter ergens aan het strand gaan zitten en voor het slapen gaan even een uurtje mediteren!

De kledingvoorschriften waren helder; niet doorschijnend, wit, ook wit ondergoed. Heb braaf voor deze gelegenheid een paar witte boxershorts gekocht, en op de plaatselijke markt een wit pak. Dat witte ondergoed, daar dacht de gemiddelde vrouw hier heel anders over! Het favoriete model was formaat oma-onderbroek, zwart. En de broeken die ze hier verkochten bleken toch best doorschijnend te zijn. De uitzondering was een Aziatisch vrouwtje; ze had een te klein felroze slipje aan (als er een aanzienlijke hoeveelheid bilspleet te zien is, dan is ie te klein toch?). Nou kijk ik graag naar jongedames in doorschijnende broek met te klein ondergoed, maar voor de concentratie is het echter minder goed! Dat was blijkbaar allemaal prima, maar ik kreeg commentaar dat ik soms geen blouse aan had, alleen een wit t-shirt! Raar dat ik dan commentaar krijg en zij niet...

Deze toko staat naast de tempel in bossig gebied. Aangezien het in Thailand is, zijn de insecten ook ietwat exotischer dan in het Amsterdamse bos. Zo zijn er echt prachtige vlinders, zó groot dat je je afvraagt of het niet een vogel is! Verder was mijn deur een keer geconfisqueerd door een jetser van een wandelende tak! Subtiel wist ik toch binnen te komen, mijn camera te pakken, terug naar buiten om hem op de foto te zetten, maar daar was meneer niet van gediend! Het werd ineens een vliegende tak!!! Nooit geweten dat die krengen konden vliegen (of vergeten...). Ondanks dat de slaapvertrekken midden in het bos staan, kon ik ook voor boom doorgaan, want hij wilde op mij landen...
Binnen dik een week tijd ook drie slangen gezien! Ok, ze waren niet groot, maar als ik in zo'n korte tijd er drie zie, dan zullen papa & mama slang vast ook wel ergens in de buurt rond kruipen. Brrrrrrrr!

Lang lang geleden, toen ik nog naar de kerk ging, werd mij verteld dat er maar één god is, en dat ik andere al helemaal niet mag aanbidden. Hier deden we iedere avond aan 'chanting', en ieder kwart van de maanstand deden we dat in de tempel. Als de Christenen gelijk hebben dan ga ik dus naar de hel? Typisch geval van: Ah oh!!!
Ik heb echter begrepen dat het buigen meer is voor de levenslessen van de buddha. We aanbidden hem ook niet, maar eren hem. De liederen die we 'zongen' (vrij monotoon gebrabbel) waren in het Thai, maar gelukkig hadden ze ook de vertaling! Ook hier zijn het de levenslessen die geprezen worden. Misschien ga ik dan toch niet linea recta naar de hel?

We zouden voor het eerst gaan chanten bij de tempel. Een stukje ervoor stonden we te wachten. Iets verderop kwam een vrouwtje aangelopen die me wenkte. Ze had een cadeautje voor me! Het was Buddha dag; dan mag je écht geen foute dingen doen, en moet je aardig zijn voor de monniken. Blijkbaar was een kale kop en wit pak genoeg reden om ook wat aan mij te geven. Een mede-mediteerder had het er al over dat ik 'the chosen one' was... Laat ik dat maar positief opvatten! Iets later was ik nogmaals the chosen one, ditmaal werd er flink aan me gezogen! Muggenbult op mijn kont, beetje jammer. Denk dat die mug in haar volgend leven er nog wat verder op achteruit gaat!

Niet dat ik er alles van weet, maar volgens mij valt er in het Boeddhisme niet al teveel te geloven, het is meer de praktijk. Het enige wat niet te bewijzen is, is de wedergeboorte. Maar op zich klinkt dat wel logisch. Het is ook iets aannemelijker dan gewoon de hemel & hel. Stel, je gaat de pijp uit, komt bij de hemelpoort en je krijgt een zesje; dan ga je dus naar de hemel! Maar kom je dan in dezelfde hemel als moeder Theresa? Of is er ook een soort van vip lounge die alleen toegankelijk is voor mensen die écht hun best hebben gedaan?
Wedergeboorte lijkt eerlijker. Als je een middelmatig leven leidt, dan kom je in een volgend leven ook op een middelmatige plek terug. Verder verklaart het ook waarom de een goed is in rekenen, de ander in talen enz.: allemaal op basis van wat je in een vorig leven hebt gedaan. Het zou meteen betekenen dat je als ouder zijnde niet trots op je kind kan zijn (dat jij daarvoor verantwoordelijk bent, dat dat jouw genen zijn en dat ie daardoor ergens goed in is). Het enige wat de ouders hebben gedaan is tussen de lakens in een minuutje of vijf een lichaam in elkaar geflanst, maar hoe snel ie is met lopen, fietsen, school enz. is allemaal zijn eigen verdienste, daar heb je als ouder helemaal niets mee te maken.
Maar goed, dat is eigenlijk het enige echte geloven. Het is ook niet belangrijk. Of er nou wel of geen hemel & hel is, of dat er wedergeboorte is of niet; ik zou mijn leven niet anders leiden dan dat ik nu doe.

Na zo'n twee weken mediteren dacht ik; is dit het nou? Ik had (nog) meer pijn verwacht. Dat was er natuurlijk wel; met linker been voor (in Birmese houding) viel die in slaap. Toen dat later minder snel gebeurde voelde ik de pijn in dat been beter... Met mijn rechter been voor deed mijn rechter knie pijn. Uiteraard had ik het moeten afkloppen dat ik meer pijn had verwacht, want prompt kreeg ik last van mijn rug!
Eigenlijk dacht ik ook dat ik me inmiddels iets constanter zou kunnen concentreren; dat ging met vlagen wel goed en dan weer minder. Maar toen kwam de leraar; ' Zeg GJ, we hebben de determination period, geef overmorgen maar aan of je determined bent, anders kan je op dag 16 naar huis.'.
'Determined? Gast, sinds januari mediteer ik zeer regelmatig, dagelijks (uitzondering daar gelaten) één tot twee keer, heb er een paar boeken van gelezen. Ben in Thailand, drie weken van mijn vakantie sta ik rond 5 uur op, heb maar twee laffe maaltijden op een dag, terwijl ik ook op het strand had kunnen liggen! Dus ik zou zeggen: ja, dat ben ik.'
'Ok; dat wordt dan drie dagen én nachten achter elkaar mediteren, niet praten, überhaupt je kamer niet af. Eten wordt naar je toegebracht, niet douchen, tanden poetsen mag wel.'
'Okee...'

Nou, daar ging ik dan! Gelukkig had ik vrij goed en lang geslapen, dus die eerste ronde van anderhalf uur ging goed. Het werd echter steeds minder... Ik had al in het begin (van de cursus) aangegeven dat ik nogal vaak in slaap val tijdens het mediteren, maar dat was normaal volgens de leraar. Wat later nogmaals over geklaagd, maar het werd ineens veel kouder, dus dat was de oorzaak. Ik ben langer gaan slapen, maar daar werd het erger van. Ben toen korter gaan slapen, maar ook dat hielp niet. En als je dan een nacht moet doorhalen, tja... dat was veel slapend 'mediteren'!
Sowieso ga ik eigenlijk altijd, ook in het weekend, op tijd naar bed. Ik kan niet uitslapen, dus dan maar op tijd er in. Nachten doorhalen zit niet meer in mijn systeem, dus ik had er grote moeite mee. Lopend ging nog wel, maar zittend was ik al weg voordat ik ook maar één ronde met drukpunten was afgegaan. M.i. heeft het dan geen zin. Als het gaat om determination; dat heb ik wel, anders had ik er niet al zoveel tijd in gestoken. Als het er om gaat om jezelf nog nèt even wat beter te leren kennen; betwijfel het dat dat gaat lukken als ik slaap. Ik dacht dat de leraar nog inspirerende redenen had om door te gaan, aangezien ik hoogst waarschijnlijk niet de eerste ben met dit probleem. Die had ie niet! 'Je hebt alles (van deze cursus) al geleerd, dit is extra.' Mooi man, dan ga ik lekker vakantie vieren!!!! Biertje doen vanavond?